Το παρόν αποτελεί την επιτελική σύνοψη του «Σχεδίου Δράσης Κυκλικής Οικονομίας του Δήμου Κοζάνης».
Στόχος του ΣΔΚΟ είναι η χαρτογράφηση αειφόρων και βιώσιμων παρεμβάσεων για την προώθηση της Κυκλικής Οικονομίας και η σύνθεση κυκλικών εφαρμογών, οι οποίες θα επιφέρουν οικονομικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά οφέλη.
Οι προβλεπόμενες παρεμβάσεις αναμένεται να συνεισφέρουν:
- στη μείωση των καθαρών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (Ε.Α.Θ.)
- στην επίτευξη περιβαλλοντικών στόχων
- στη διατήρηση και αύξηση της απασχόλησης και της προστιθέμενης αξίας σε τοπικό επίπεδο
- στην ενίσχυση της πράσινης επιχειρηματικότητας όσο και στην προώθηση της καινοτομίας
Το Σχέδιο Δράσης για την Κυκλική Οικονομία βρίσκεται σε συμφωνία και δρα συνεργατικά με:
- Το Σχέδιο Δράσης για την Αειφόρο Ενέργεια του Δήμου Κοζάνης
- Το Επιχειρησιακό Σχέδιο Στρατηγικής Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης 2017 – 2023
- Το Κοζάνη – Έξυπνη Πόλη Στρατηγικό Σχέδιο (2020)
- Σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας Δήμου Κοζάνης (2019)
Οι προτεινόμενες παρεμβάσεις θα μεγιστοποιούν τις συνέργειες τόσο εντός του Σχεδίου Δράσης για την Κυκλική Οικονομία όσο και με υπόλοιπα σχέδια δράσης και πρωτοβουλίες του Δήμου Κοζάνης.
Το όραμα του Δήμου Κοζάνης είναι:
-
Να είναι πρωτοπόρος δήμος στην υιοθέτηση πρακτικών κυκλικής οικονομίας στην Ελλάδα αλλά και στην προώθηση τους σε κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο, διαμορφώνοντας νέα μοτίβα και πρακτικές διακυβέρνησης για την κυκλική οικονομία σε επίπεδο Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
-
Να αξιοποιήσει τις πρακτικές κυκλικής οικονομίας, και τις σχετικές χρηματοδοτήσεις, για τη δημιουργία πολλών νέων θέσεων εργασίας που θα αντισταθμίζουν μέρος των απωλειών της απολιγνιτοποίησης.
-
Να δράσει σαν καταλύτης για την κυκλική οικονομία σε όλη τη Βόρειο Ελλάδα, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην ανάπτυξη δομών και πρακτικών καινοτομίας που θα δημιουργήσουν μακροπρόθεσμα συγκριτικά πλεονεκτήματα για το Δήμο και τους κατοίκους του.
Η Διάρθρωση του περιλαμβάνει τους παρακάτω άξονες:
ΆΞΟΝΑΣ 1: ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ
Οι προτεινόμενες δράσεις του άξονα αυτού αφορούν προτάσεις για παρεμβάσεις σε νομοθετικά κενά ή στρεβλώσεις που επιβραδύνουν την προώθηση της Κυκλικής Οικονομίας και της Βιομηχανικής Συμβίωσης, καθώς και Προτάσεις για καθορισμό χρηματοδοτικών εργαλείων για την προώθηση της Κυκλικής Οικονομίας. Η υλοποίηση των προτάσεων αφορούν άμεσα διαρθρωτικές ενέργειες που πρέπει να γίνουν από πλευράς κεντρικής κυβέρνησης.
Με την κάλυψη των κενών της νομοθεσίας σχετικά με την κυκλική οικονομία και τη βιομηχανική συμβίωση θα επιτευχθεί τόσο η βιώσιμη διαχείριση των πόρων μέσω της ορθολογικής διαχείρισης των αποβλήτων και την επαναχρησιμοποίηση του νερού όσο και η ενθάρρυνση της αγοράς δευτερογενών υλικών με αποτέλεσμα την ενίσχυση της κυκλικής επιχειρηματικότητας και της κυκλικής κατανάλωσης.
ΆΞΟΝΑΣ 2: ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ & ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΤΟΛΟΥ ΟΧΗΜΑΤΩΝ
Συνολικά αναφέρονται τέσσερις (4) διαφορετικές δράσεις (προϋπολογισμού 5.500.000,00€) με χρονικό ορίζοντα υλοποίησης τα 6 έτη και αφορούν κυρίως:
- Τον εκσυγχρονισμό του στόλου μηχανικής αποκομιδής των απορριμμάτων μέσω αγοράς οχημάτων φυσικού αερίου, διπλού καυσίμου (φυσικό αέριο και βενζίνη) ή υβριδικών (ηλεκτρισμός και βενζίνη)
- Την εγκατάσταση συστημάτων ελέγχου και διαχείρισης στόλου απορριμματοφόρων και λοιπών οχημάτων συλλογής / μεταφοράς ΑΣΑ
- Την προώθηση χρήσης εναλλακτικών καυσίμων και ηλεκτρισμού σε όλο το δημοτικό στόλο
- Επέκταση σιδηροδρομικού δικτύου κατά μήκος της Εγνατίας (σύνδεση με ΠΚΟ ή ΒΙΠΕ/ΒΙΟΠΑΚ)
Τα αναμενόμενα αποτελέσματα από τις παραπάνω δράσεις είναι η μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος του δήμου, η βελτίωση της ποιότητας ζωής των ανθρώπων, η μείωση του κόστους επένδυσης και του λειτουργικού κόστους του στόλου του δήμου, καθώς και η μείωση του θορύβου και των κυκλοφοριακών προβλημάτων.
ΆΞΟΝΑΣ 3: ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΤΕΡΕΩΝ ΚΑΙ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ, ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑΣ & ΠΡΑΣΙΝΟΥ
Συνολικά αναφέρονται τριάντα-δύο (32) διαφορετικές δράσεις (προϋπολογισμού 13.500.000,00€) με χρονικό ορίζοντα υλοποίησης τα 4 έτη. Οι δράσεις λαμβάνοντας υπόψη το περιεχόμενό τους και τον απώτερο στόχο τους διαχωρίζονται σε διακριτές κατηγορίες:
- Διεξαγωγή ευρείας κλίμακας εκστρατειών ευαισθητοποίησης των καταναλωτών και επιχειρήσεων για την πρόληψη παραγωγής αποβλήτων
- Διεξαγωγή ευρείας κλίμακας εκστρατειών ευαισθητοποίησης και εκπαίδευσης υπαλλήλων επιχειρήσεων εστίασης και συναφών υπηρεσιών στην εφαρμογή πρακτικών κυκλικής οικονομίας στον κλάδο τους για τη μείωση των αποβλήτων τροφίμων
- Προώθηση και χρηματοδότηση προγραμμάτων, εργαλείων και δράσεων για την πρόληψη παραγωγής αποβλήτων
- Ενίσχυση της διαλογής στην πηγή και συστημάτων ανταποδοτικής ανακύκλωσης,
- Αξιοποίηση ανακυκλώσιμων υλικών
- Διαχείριση και αξιοποίηση γεωργοκτηνοτροφικών αποβλήτων
- Χωριστή συλλογή και διαχείριση πλαστικών συσκευασιών φυτοφαρμάκων
- Ανάπτυξη δραστηριοτήτων διαχείρισης Μικρών Ποσοτήτων Επικινδύνων Αποβλήτων
- Ανάπτυξη δραστηριοτήτων διαχείρισης Αποβλήτων Εκσκαφών Κατασκευών και Κατεδαφίσεων
- Διαχείριση, επαναχρησιμοποίηση, υγρών αποβλήτων
Ο Δήμος Κοζάνης οραματίζεται να επιτύχει για τα επόμενα έτη στον τομέα διαχείρισης αποβλήτων (α) διαρκή βελτίωση των υπηρεσιών διαχείρισης στερεών αποβλήτων και ανακύκλωσης (β) συστηματικό έλεγχο και μείωση του κόστους διαχείρισης. Πρόκειται ουσιαστικά για την υλοποίηση της κυκλικής οικονομίας σε επίπεδο δημοτικής διαχείρισης αστικών στερεών αποβλήτων και υγρών αποβλήτων, με παράλληλη δημιουργία σημαντικών περιβαλλοντικών και κοινωνικών ωφελειών (θέσεις εργασίας).
Άξονας 4: Ενίσχυση και προώθηση της Κυκλικής Επιχειρηματικότητας
Στο πλαίσιο αυτό προτείνονται επτά (7) δράσεις (προϋπολογισμού 12.000.000,00€) στον συγκεκριμένο άξονα με χρονικό ορίζοντα υλοποίησης τα 6 έτη.
Οι προτεινόμενες δράσεις προσανατολίζονται στη στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στο νέο οικονομικό μοντέλο προωθώντας την ιδέα της Κυκλικής Οικονομίας, καλές πρακτικές και τεχνολογικές λύσεις. Στις δράσει περιλαμβάνονται:
- Η δημιουργία Δομής Οργάνωσης Κυκλικής Οικονομίας και Βιομηχανικής Συμβίωσης στο Δήμο Κοζάνης
- Εκστρατείες ενημέρωσης και συμμετοχή στην κατάρτιση και εκπαίδευση των εργαζόμενων και στελεχών επιχειρήσεων
- Ανάπτυξη πληροφοριακών πλατφορμών για την προώθηση της βιομηχανικής συμβίωσης σε θέματα ανταλλαγής υλικών στην αλυσίδα εφοδιασμού, στη διάθεση υποπροϊόντων και υπολειμμάτων
- Στήριξη της δημιουργίας Πάρκου Κυκλικής Οικονομίας
- Στήριξη και ενίσχυση της ανάπτυξης συνεργειών μεταξύ επιχειρήσεων της τοπικής αγοράς
Τα αποτελέσματα από την εφαρμογή των δράσεων αναμένονται να είναι η ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και η υποστήριξη της τοπικής κοινωνίας. Η τεχνική και συμβουλευτική υποστήριξη και καθοδήγηση των επιχειρήσεων θα συμβάλει στη βελτίωση της οργάνωσης και παραγωγικότητας των επιχειρήσεων στο πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας.
Η Κυκλική Κατανάλωση αφορά την προμήθεια αγαθών, την κατασκευή έργων και την παροχή υπηρεσιών που επιδιώκουν να συνεισφέρουν σε κλειστούς κύκλους ενέργειας και υλικών εντός των αλυσίδων εφοδιασμού, ενώ παράλληλα ελαχιστοποιούν ή/και αποφεύγουν τις αρνητικές περιβαλλοντικές συνέπειες και τη δημιουργία αποβλήτων καθ’ ολόκληρο τον κύκλο ζωής τους.
Οι αναθέτουσες αρχές και οι αναθέτοντες φορείς είναι οι μεγαλύτεροι αγοραστές αγαθών, υπηρεσιών και έργων, και ως εκ τούτου οι δημόσιες συμβάσεις αποτελούν ισχυρό εργαλείο εφαρμογής περιβαλλοντικών, κοινωνικών και οικονομικών πολιτικών.
Ο Δήμος Κοζάνης, μέσω των πράσινων δημόσιων συμβάσεων μπορεί να προωθήσει την προμήθεια και χρήση ανακυκλωμένων υλικών έναντι πρωτογενών υλικών ή υλικών με αυξημένο περιβαλλοντικό αποτύπωμα, παρέχοντας κίνητρα για την ανάπτυξη πράσινων προϊόντων και υπηρεσιών και ως εκ τούτου την ανάπτυξη νέων επιχειρηματικών μοντέλων και πρωτοβουλιών.
Ο Δήμος Κοζάνης με στόχο την ανάπτυξη της κυκλικής οικονομίας, την ενίσχυση της έρευνας και της κοινωνικής καινοτομίας και της σύνδεσης της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας και την κοινωνική οικονομία με την τεχνολογική καινοτομία και ανάπτυξη συμπεριέλαβε στο ΣΔΚΟ έξι (6) καινοτόμες επιχειρηματικές δράσεις (προϋπολογισμού 110.000.000,00€) με ορίζοντα υλοποίησης τα 6 έτη και αφορούν κυρίως:
- Την κατασκευή & λειτουργία Πάρκου Κυκλικής Οικονομίας που θα φιλοξενεί υποδομές ανακύκλωσης και ανάκτησης ενέργειας
- Τη δημιουργία ενός Κέντρου Πιστοποίησης και Ποιοτικού Ελέγχου Προϊόντων Κυκλικής Οικονομίας
- Τη δημιουργία μονάδας παραγωγής, ανάπτυξης και προώθησης προς εμπορευματοποίηση και κλιμάκωση εφαρμογής καινοτόμων ιδεών σχετικά με την εφαρμογή της κυκλικής οικονομίας σε συγκεκριμένους βιομηχανικούς κλάδους και δραστηριότητες και για συγκεκριμένα προβλήματα
- Ανάπτυξη δασών με δένδρα ξυλείας σε δημοτικούς και δημόσιους χώρους και χρήση αυτών στη βιομηχανία ξύλου και στον τουρισμό
Τα αναμενόμενα αποτελέσματα των παραπάνω δράσεων εκτιμάται ότι θα είναι η δημιουργία νεοφυών εταιρειών, νέες θέσεις εργασίας, και δυναμική ανάπτυξης της περιοχής και προσέλκυση νέων επιστημόνων και ερευνητών.
Άξονας 7: Αγροτικές Εγκαταστάσεις & Καλλιέργειες
Ο Δήμος Κοζάνης σε συνεργασία με τοπικούς φορείς και ιδιώτες στοχεύει στην εναλλακτική διαχείριση των γεωργο-δασικών αποβλήτων δημιουργώντας νέες ευκαιρίες ανάπτυξης για την τοπική κοινωνία, μειώνοντας ταυτόχρονα και το ανθρακικό του αποτύπωμα.
Στον συγκεκριμένο άξονα περιλαμβάνονται (2) δράσεις (προϋπολογισμού 350.000,00€) με ορίζοντα υλοποίησης τα 6 έτη και αφορούν
- Τη διαχείριση & οικονομική αξιοποίηση αποβλήτων γεωργίας, δασοκομίας, κ.α με τη συμμετοχή παραγωγών για Παραγωγή ζωοτροφών, Ανάκτηση ανόργανων και οργανικών ενώσεων, παραγωγή υλικών (συσκευασίας και μη), Υπόστρωμα για την κατασκευή προσροφητικών υλικών, παραγωγή δομικών υλικών
- Την αντικατάσταση των υφιστάμενων δημοτικών αρδευτικών δικτύων που αναπτύσσονται στις περιοχές υψηλής παραγωγικότητα της εδαφικής του περιφέρειας με «έξυπνα» αρδευτικά δίκτυα
Τα αναμενόμενα αποτελέσματα της εφαρμογής των δράσεων είναι η δημιουργία νέων οικονομικών ευκαιριών, η βελτίωση της διακυβέρνησης στις αγροτικές περιοχές και ανάπτυξη συνεργατικών σχηματισμών και συμφωνιών μεταξύ των δημόσιων και ιδιωτικών φορέων, η βελτίωση της παραγωγής -ποιοτικά και ποσοτικά- και κατά συνέπεια η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του παραγόμενου προϊόντος στις εγχώριες και διεθνείς αγορές, η ποσοτική και ποιοτική προστασία των φυσικών πόρων της περιοχής.
Άξονας 8: Δράσεις Τεχνογνωσίας και Ενημέρωσης
Για τους σκοπούς της ευαισθητοποίησης & υποκίνησης της συμμετοχής των πολιτών σε θέματα Κυκλικής Οικονομίας θα σχεδιασθεί και υλοποιηθεί από πλευράς δήμου ένα Σχέδιο Επικοινωνίας / Ευαισθητοποίησης Πολιτών. Όλες οι ενέργειες / δράσεις θα πρέπει να αξιολογούνται και να εφαρμόζονται συνδυαστικά, ώστε να επέρχεται το βέλτιστο αποτέλεσμα, δεδομένου ότι κάθε κοινωνική ομάδα έχει τα δικά της χαρακτηριστικά, τα οποία θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη πριν την επιλογή των επί μέρους προς υλοποίηση δράσεων.
Για την υλοποίηση της ενημερωτικής εκστρατείας του δήμου προβλέπονται πέντε (5) στοχευμένες δράσεις (προϋπολογισμού 1.350.000,00€) με χρονικό ορίζοντα υλοποίησης τα 5 έτη που επικεντρώνονται στη χρηματοδότηση από το Δήμο προγραμμάτων για την Κυκλική Οικονομία που θα απευθύνονται σε μαθητές της Α΄ βάθμιας & Β΄ βάθμιας εκπαίδευσης, στους πολίτες, στη μετεκπαίδευση του εργατικού δυναμικού της περιοχής και στην προσαρμογή των κύκλων μαθημάτων των ΑΕΙ/ΙΕΚ/Τεχνικές Σχολές και Μεταπτυχιακών Προγραμμάτων σπουδών σχετικά με την Κυκλική Οικονομία.
Η εφαρμογή των δράσεων θα επιτύχει την ενεργή συμμετοχή πολιτών, μαθητριών και μαθητών σε θέματα που άπτονται του περιβάλλοντος και των εννοιών της κυκλικής οικονομίας, θα επιτευχθεί η επανεκπαίδευση του τοπικού εργατικού δυναμικού σε νέους τομείς όπως οι ΑΠΕ, η ενεργειακή απόδοση, οι περιβαλλοντικές αποκαταστάσεις και η διαχείριση απορριμμάτων και αποβλήτων καθώς και σε βιομηχανικές ειδικότητες ανάλογα με τις νέες επενδύσεις που θα πραγματοποιηθούν, η σύνδεση της ακαδημαϊκής έρευνας με την οικονομία, η ενσωμάτωση νέας γνώσης και καινοτομίας και προσέλκυση νέου επιστημονικού δυναμικού.
Άξονας 9: Κτιριακό Απόθεμα & Υποδομές
Η διαχείριση των υφιστάμενων τεχνικών και κοινωνικών υποδομών, καθώς και η διαχείριση της δημοτικής και κοινοτικής περιουσίας, είναι εφικτό να πραγματοποιηθεί με όρους Κυκλικής Οικονομίας.
Για την υλοποίηση της δράσης προτείνεται η ανάπτυξη μιας πληροφοριακης Βάσης Δεδομένων, στην οποία θα γίνεται καταγραφή και διαχείριση δεδομένων του κτηριακού αποθέματος του δήμου.
Τα οφέλη από την κυκλική διαχείριση του δημοτικού κτιριακού αποθέματος και των υποδομών είναι η βελτίωση της χρήσης και η καλύτερη διαχείριση και συντήρηση των περιουσιακών στοιχείων του δήμου, η εξοικονόμηση κόστους, η αξιοποίηση υφιστάμενων υποδομών και κτιρίων και η μεγιστοποίηση της αξίας των υλικών και των πόρων.
Από την αξιολόγηση των προτεινόμενων δράσεων προκύπτουν τα ακόλουθα:
- είναι σαφές ότι δράσεις που εμφανίζουν την υψηλότερη βαθμολογία σχετίζονται με την νέου τύπου επιχειρηματικότητα, την καινοτομία και τις αρχές της βιομηχανικής συμβίωσης
- η διασύνδεση των επιχειρηματικών μονάδων και η δημιουργία τοπικών αγορών δευτερογενών υλικών και προϊόντων είναι ταυτόχρονα προϋποθέσεις αλλά και αποτελέσματα της στροφής προς την κυκλική οικονομία.
- ως ενέργειες με άμεσα οφέλη προτεραιοποιούνται αυτές που επεκτείνουν διακριτή διαχείριση υλικών και ρευμάτων που σήμερα δεν υπάρχουν στην περιφέρεια ή υπάρχουν σε εμβρυακό στάδιο
- το Πάρκο Κυκλικής Οικονομίας αποτελεί συνδετικό κρίκο μεταξύ και των περισσότερων αξόνων
Μέσω της αξιολόγησης προέκυψαν και οι καταλληλότερες δράσεις που μπορούν να εφαρμοστούν άμεσα ως πιλοτικά στο Δήμο Κοζάνης, οι οποίες είναι:
- η πιλοτική εφαρμογή προγράμματος Πληρώνω Όσο Πετάω,
- η πιλοτική λειτουργία του ΚΕΔΥ Κοζάνης
η πιλοτική ανάπτυξη δασών με δένδρα ξυλείας σε δημοτικούς και δημόσιους χώρους και χρήση αυτών στον τουρισμό και την βιομηχανία ξύλου.
Δείτε ολόκληρο το σχέδιο εδώ :
