Γιατί η Κοζάνη;

Η Κοζάνη είναι η έδρα της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, η οποία υπήρξε για δεκαετίες το κύριο κέντρο ενεργειακού εφοδιασμού στην Ελλάδα, παράγοντας έως και τα ¾ ηλεκτρικής ενέργειας από ορυκτό λιγνίτη, ενώ περισσότερο από το ένα τρίτο του ενεργού πληθυσμού της απασχολούνταν ή σχετίζονται με εξόρυξη λιγνίτη και την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Η κυβερνητική απόφαση του 2019 για την απεξάρτηση της ελληνικής οικονομίας από τον άνθρακα, έχει ως αποτέλεσμα τον παροπλισμό σχεδόν όλων των σταθμών ηλεκτροπαραγωγής έως το 2023. Παρόλο που το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα είναι ένα πρώτο βήμα για την ενεργειακή μετάβαση, για τον Δήμο Κοζάνης οι συνέπειές του είναι άμεσες και σοβαρές, καθώς εκτείνονται και στις επιπτώσεις στην απασχόληση και το εισόδημα της τοπικής οικονομίας, οι οποίες προστέθηκαν στις επιπτώσεις μιας δεκαετούς εθνικής οικονομικής ύφεσης. Το σύστημα τηλεθέρμανσης της Κοζάνης βασίστηκε στη θερμότητα που παρείχαν οι λιγνιτικοί θερμοηλεκτρικοί σταθμοί, ο παροπλισμός των οποίων οδηγεί σε κενό στην ικανότητα παραγωγής θερμότητας για οικιακή χρήση.

Είναι λοιπόν προφανές ότι η Κοζάνη, περισσότερο από κάθε άλλη πόλη της Ελλάδας, θα πρέπει να αντιμετωπίσει την εθνική πρόκληση της μετάβασης σε ένα νέο πιο πράσινο μέλλον.

Ο Δήμαρχος συνειδητοποίησε αρκετά νωρίς την πρόκληση και ανέλαβε πρωτοβουλίες για μια μεταλιγνιτική μετάβαση, στην κατεύθυνση να καταστεί η πόλη της Κοζάνης κλιματικά ουδέτερη έως το 2030, διατηρώντας παράλληλα τον ενεργειακό χαρακτήρα του Δήμου: μέλος στο Σύμφωνο των Δημάρχων από το 2011, σχέδια για «πρασίνισμα» της τηλεθέρμανσης, βιοκλιματικός σχεδιασμός των δημοτικών κτιρίων που καλύπτουν μέρος των ενεργειακών τους αναγκών από ΑΠΕ, ενεργειακή αναβάθμιση σχολικών κτιρίων με εγκατάσταση φωτοβολταϊκών στις στέγες τους και επιτυχής υλοποίηση του πρώτου πιλοτικού προγράμματος ηλεκτροκίνησης της χώρας σε συνεργασία με η εθνική εταιρεία ενέργειας, καθώς και ένα ολοκληρωμένο Στρατηγικό Σχέδιο για τον ψηφιακό μετασχηματισμό του Δήμου και την πρωτοβουλία για την φιλοξενία ενός Πράσινων Κέντρου Αποθήκευσης Δεδομένων σε δημοτικές εγκαταστάσεις, είναι μερικές από τις πρωτοβουλίες του Δήμου που υλοποιούνται με επιτυχία ή βρίσκονται σε εξέλιξη.

Κοιτάζοντας το μέλλον, ο Δήμος ίδρυσε την πρώτη Ενεργειακή Κοινότητα σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης συνοδευόμενη από την εγκατάσταση ενός Φ/Β πάρκου, καλύπτοντας τις ανάγκες του Δήμου σε ηλεκτρική ενέργεια. Επιπλέον, σχεδιάζει να εμπλέξει ενεργά τους πολίτες τόσο ως καταναλωτές όσο και ως προμηθευτές πράσινης ενέργειας, συμπεριλαμβανομένης της ηλιακής και θερμικής, της γεωθερμίας, της βιοενέργειας κ.λπ. Η παραγωγή και αποθήκευση μπαταριών και υδρογόνου έχει προγραμματιστεί να γίνει εντός ή κοντά στην Κοζάνη. Εν τω μεταξύ, ιδρύθηκε η πρώτη περιφερειακή Επιχείρηση Ολοκληρωμένης Διαχείρισης Απορριμμάτων στην Ελλάδα, μετά από πρωτοβουλίες της Κοζάνης, ως πρωτοποριακή Σύμπραξη μεταξύ Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα, με την προσθήκη αυξανόμενου αριθμού χωριστών ρευμάτων και μεθόδων συλλογής απορριμμάτων. Τα ρεύματα αυτά θα αξιοποιηθούν, κυρίως εντός του πάρκου κυκλικής οικονομίας για την παραγωγή προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας, ενώ παράλληλα θα εκπαιδεύσει τους πολίτες για την απαραίτητη αλλαγή συμπεριφοράς.

Οι λίγοι αλλά έντονα ευθυγραμμισμένοι με αυτήν την προσπάθεια κόμβοι αριστείας, όπως το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, τα Ινστιτούτα του Κέντρου Έρευνας και Τεχνολογίας Ελλάδος, το Cluster of Bioeconomy and Environment of Western Macedonia και άλλα, αποτελούν βασικό παράγοντα για τον σχεδιασμό και την ανάπτυξη μιας Ζώνης Καινοτομίας στην Κοζάνη, ενώ βοηθούν τη διαδικασία μετατροπής του υφιστάμενου βιομηχανικού πάρκου σε Πάρκο Επιχειρηματικής Καινοτομίας.

Οι υπάρχουσες ηλεκτρολογικές υποδομές, οι ευνοϊκές κλιματικές συνθήκες ΑΠΕ και η ενεργειακή και κουλτούρα ανακύκλωσης του Δήμου είναι τα συγκριτικά του πλεονεκτήματα προσελκύοντας σημαντικές επενδύσεις στον τομέα αυτό: μεγάλες εθνικές και διεθνείς εταιρείες όπως ΕΛΠΕ Ανανεώσιμες Α.Ε., RWE Ανανεώσιμες, ΔΕΗ, ΔΕΠΑ, Ελλάκτωρ μεταξύ των άλλοι έχουν ήδη επενδύσει ή σχεδιάζουν να επενδύσουν σε μεγάλης κλίμακας έργα ΑΠΕ εντός ή κοντά στο Δήμο. Η κομβική του τοποθεσία (Εγνατία Οδός, αυτοκινητόδρομος ΔΕΔ-Τ που συνδέει Δύση – Ιταλία και Κεντρική Δυτική Ευρώπη – με Ανατολή – Τουρκία και Μέση Ανατολή – διασχίζει το Δήμο) μετατρέπει την Κοζάνη σε διαμετακομιστικό, αστικό κόμβο, για την ενέργεια και τη διαχείριση απορριμμάτων.

Η ιδέα είναι ξεκάθαρη: εάν η Κοζάνη, μια πόλη που παραδοσιακά σχετίζεται με τον ορυκτό λιγνίτη, μπορεί να επανεφεύρει τον εαυτό της και να προχωρήσει σε ένα πιο πράσινο μέλλον, τότε όλες οι άλλες πόλεις μπορούν να το κάνουν επίσης!

Ως εκ τούτου, η Κοζάνη πρέπει να είναι κορυφαία προτεραιότητα κάτω από τις 100 Climate Neutral and Smart Cities για να μεταφέρει αυτό το μήνυμα σε πολλές άλλες πόλεις, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό!

Share This
Μετάβαση στο περιεχόμενο